Założenia Active House – komfort, energia i środowisko w budynkach

Active House - Dom Aktywny - to budynek mieszkalny, łączący efektywność energetyczną oraz komfort mieszkańcow, wysoką jakość środowiska wewnętrznego, a także ochronę środowiska naturalnego.

Specyfikację Active House określają międzynarodowe wytyczne, które mogą być stosowane jako narzędzie do projektowania budynków blisko zeroenergetycznych. Opracowali je członkowie Stowarzyszenia Budownictwa Aktywnego, we współpracy z innymi ekspertami.

Idea Active House narodziła się w Danii oraz Holandii. Dzięki połączeniu wiedzy i doświadczeń wielu architektów, inżynierów, naukowców, wykonawców oraz producentów budowlanych opracowano metodologię, promującą przede wszystkim komfort (komfort cieplny, jakość powietrza, odpowiednią ilość światła naturalnego we wnętrzu), efektywność energetyczną oraz wpływ na środowisko.
Obecnie, kiedy ponad 90% czasu spędzamy w budynkach, mikroklimat wewnętrzny ma istotny wpływ na zdrowie i samopoczucie człowieka, przeciwdziała rozwojowi alergii, pozwala zredukować stres czy zwiększyć skuteczność działania.
Koncepcja Active House zachęca do zredukowania zużycia energii poprzez odpowiednią lokalizację budynku, rozplanowanie otworów okiennych i drzwiowych względem stron świata, zastosowanie właściwej izolacji cieplnej i technik budowlanych. Promuje również wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, takich jak energia geotermalna, wiatrowa, słoneczna itd.

Komfort + energia + środowisko

Koncepcja budownictwa aktywnego bazuje na połączeniu trzech głównych aspektów: komfortu, energii i środowiska. Jego charakterystykę opisuje diagram Active House, pokazujący ich spełnienie poprzez 9 parametrów. Wymagania dzieli się na cztery poziomy, przy czym poziom 1 jest najwyższy, a 4 – najniższy. Dopóki dany parametr jest lepszy niż najniższy poziom (4), w określonym aspekcie mamy do czynienia z Active House.

Parametry techniczne komfortu

Ludzie spędzają we wnętrzach budynków 90% czasu, więc klimat wewnętrzny, stanowiący integralny aspekt projektu, ma znaczący wpływ na ich zdrowie i komfort. Dobry klimat wewnętrzny to kluczowa wartość Active House.

1. Światło dzienne
Odpowiednie oświetlenie to szereg korzyści dla zdrowia, dobrego nastroju i samopoczucia mieszkańców. Active House musi więc zapewnić wykorzystanie światła dziennego i ładny widok na zewnątrz.

2. Komfort cieplny
Active House powinien minimalizować przegrzewanie latem i optymalizować temperaturę wewnętrzną zimą, bez zbędnego użycia energii, przy zastosowaniu rozwiązań prostych, efektywnych energetycznie i łatwych w obsłudze.

3. Jakość powietrza wewnętrznego
Active House powinien zapewniać dobrą jakość powietrza, przy jednoczesnej minimalizacji zużycia energii, np. na wentylację. Zaleca się zatem stosowanie, gdy tylko jest to możliwe, wentylacji naturalnej lub hybrydowej (łączącej wentylację naturalną i mechaniczną), ponieważ systemy te zapewniają najwyższą energooszczędność. Active House musi zapewniać odpowiednie poziomy wilgotności powietrza wewnętrznego i spełniać maksymalne wymagania dla wilgotności wewnętrznej. Należy zapewnić odpowiednią wentylację wywiewną w pomieszczeniach z okresowymi wysokimi wartościami wilgotności (szczególnie kuchnie, łazienki i toalety).
Minimalny strumień powietrza wywiewanego z „pomieszczeń mokrych” powinien być określony w krajowych standardach lub wytycznych, zaś systemy wywiewne mają zapewnić poziom wilgotności względnej w pomieszczeniach mokrych poniżej 80%.

Parametry techniczne energii

Projekt Active House musi opierać się o koncepcję „Trias Energetica”. Podejście to skupia się na zapotrzebowaniu na energię, stosowaniu energii odnawialnej i efektywności energii pierwotnej.

4. Zapotrzebowanie na energię
W Active House minimalizuje się roczne zapotrzebowanie na energię. Faza projektowania musi uwzględnić zmniejszenie zużycia energii i strat ciepła z budynku (przewodzenie ciepła przez konstrukcję, mostki termiczne, itp.). Kluczowe jest przyjęcie holistycznego podejścia do zużycia energii. Oznacza to m.in., że Active House musi być zoptymalizowany pod względem maksymalnego zastosowania rozwiązań niskoenergochłonnych – np. zysków słonecznych, światła dziennego, wentylacji naturalnej, chłodzenia poprzez wentylację, itd. Podejście to jest ważne także w zakresie chłodzenia budynku. Zacienienie eksponowanych fasad czy okien latem powinno być stałe lub dynamiczne, np. poprzez zastosowanie inteligentnej izolacji przeszklonych fasad.

5. Dostawa energii
Docelowo, cała dostawa energii do Active House powinna bazować na źródłach odnawialnych i neutralnych pod względem emisji CO₂, zgodnie z wybraną klasyfikacją charakterystyki energetycznej. Nie określono wymogów, gdzie i jak ma być produkowana energia odnawialna: w budynku, na działce czy w pobliskim systemie. Konieczne jest jednak udokumentowanie, że energia pochodzi z energii odnawialnej w danym systemie.

6. Efektywność energii pierwotnej
Roczna efektywność energii pierwotnej Active House będzie opierać się o krajowe dane dotyczące energii pierwotnej.

Parametry techniczne środowiska

Globalne zasoby środowiskowe są bardzo obciążone w efekcie nadmiernej konsumpcji i zanieczyszczeń. Budując Active House, należy uwzględnić tę kwestię i minimalizować jakiekolwiek szkody dla środowiska, gleby, powietrza i wody. Nowa generacja budynków i produktów ma mieć pozytywny wpływ na środowisko. W fazie projektowania należy zwrócić uwagę, jak używane są materiały budowlane i zasoby naturalne. Możliwe jest też uwzględnienie uwarunkowań lokalnych w obszarze kultury budowlanej, tradycji, klimatu i ekologii.

7. Obciążenia środowiskowe
Proces budowlany powoduje emisję do powietrza, gleby i wody substancji, które mają różny wpływ na środowisko. Projektując Active House i sporządzając dla niego ocenę cyklu życia (LCA), trzeba znać i uwzględniać różne kategorie obciążeń tymi substancjami, które mogą mieć poważne efekty środowiskowe.

8. Zużycie wody
Malejące globalne zasoby wody zmuszają do uwzględnienia zużycia i oczyszczania wody podczas cyklu życia budynku. Oszczędności w zużyciu wody przekładają się też na zmniejszenie ilości wytwarzanych ścieków. Zużycie wody można ograniczyć, stosując odpowiednie baterie, używając wody szarej do spłukiwania toalet i podlewania ogrodu oraz stosując powierzchnie łatwe do czyszczenia.

9. Zrównoważona konstrukcja
Projektując Active House, trzeba uwzględnić ilość materiałów z recyklingu oraz źródło ich pochodzenia.

Narzędzia obliczeniowe

Specyfikację można pobrać nieodpłatnie ze strony: www.activehouse.info. Stowarzyszenie Budownictwa Aktywnego stworzyło narzędzie do obliczenia efektywności Active House, które jest dostępne nieodpłatnie dla członków Stowarzyszenia.

Wypowiedź Kurta Emila Ericksena, General Secretary The Active House Alliance