W Krakowie niektórzy budują bezpiecznie
O bezpieczeństwie pracy na budowie głośno jest zazwyczaj wówczas, gdy wydarzy się jakiś spektakularny wypadek. Dostrzega się wtedy jednak nie tyle bezpieczeństwo pracy, co jego brak. A przecież o BHP na budowie trzeba mówić często, a przestrzegać trzeba zawsze, bo wypadków nie jest mniej. Dlatego chętnie będziemy pokazywać wszystkie dobre praktyki związane z bezpieczeństwem pracy na budowach. Tym razem chwali się Kraków...
W krajobraz Krakowa na dobre wpisały się duże inwestycje. Rozbudowuje się sektor mieszkaniowy, powstaje centrum kongresowe ICE, sfinalizowano budowę Kraków Arena, trwają intensywne prace przy budowie spalarni śmieci. Nad ukończeniem projektów w małopolskim sektorze budowlanym pracują codziennie tysiące osób. Kto czuwa nad ich bezpieczeństwem pracy?
Szkolić, wymagać, czyli BHP na budowie
W 2012 roku Polska Inspekcja Pracy (PIP) zainicjowała konkurs „Buduj Bezpiecznie”, aby promować wykonawców zapewniających bezpieczne stanowiska pracy oraz wpływać na wzrost ogólnego poziomu bezpieczeństwa pracy w sektorze budowlanym. Przystępując do konkursu, wykonawcy robót budowlanych muszą być pewni regularnych audytów inspektorów PIP, którzy monitorują zagospodarowanie placu budowy, działania zapobiegające wypadkom oraz koordynację i skuteczność nadzoru nad przestrzeganiem zasad i przepisów BHP przez wszystkie podmioty działające na budowie.
– Na placu budowy łatwo dostrzega się nieprawidłowości - trudniej wymyślić i wdrożyć sposoby ich usunięcia, zwłaszcza na skomplikowanej budowie, gdzie pracuje wielu podwykonawców – mówi Dariusz Kulesza, niezależny koordynator BHP, który doprowadził cztery nadzorowane przez siebie place budowy do wyróżnień w konkursie „Buduj Bezpiecznie”. – Wielu podwykonawców ma nikłe pojęcie o BHP, a szkolenia odbyli jedynie „na papierze”. Dlatego ważna jest edukacja. Szkolę każdą grupę podwykonawców i śrubuję wymagania, stąd nie każda firma podwykonawcza chce pracować na placu pudowy nadzorowanym przeze mnie – dodaje Dariusz Kulesza. Na koordynowanej przez siebie obecnie budowie Angel Wawel, koordynator zawiesił nawet powiększone zdjęcia ofiar wypadków z ostatnich lat. Wszystkie sfotografowane tragedie miały miejsce na terenie krakowskich inwestycji. Co je spowodowało?
Oszczędność na BHP może drogo kosztować
Najczęstsze uchybienia obserwowane podczas inspekcji konkursowych oraz zwykłych kontroli PIP wynikają z braku wiedzy i doświadczenia podwykonawców, które pociągają za sobą nieodpowiednią organizację pracy i lekceważenie zasad bezpieczeństwa.
– W mojej ocenie, najwięcej zagrożeń powstaje podczas prac na wysokości, choć oczywiście nie jest to regułą. To dlatego, że zarówno nadzór jak i pracownicy wyznają zasadę „to tylko na chwilę” – mówi Marcin Korta, inspektor PIP. – W zakresie prawidłowego stosowania środków ochrony zbiorowej i indywidualnej przed upadkiem z wysokości i samego tworzenia takich stanowisk, niestety, jest jeszcze bardzo dużo do zrobienia. Dlatego prewencja czy szkolenie uzupełniające, choćby krótkie ale efektywne, budują świadomość i pewną kulturę pracy, której na budowach bardzo brakuje. Trudno nie wspomnieć tutaj także o samym nadzorze, któremu też czasem brakuje nie tylko wiedzy, ale też po prostu entuzjazmu i zaangażowania.
PIP zwraca uwagę na zależność, że największe problemy z bezpieczeństwem przydarzają się oszczędzającym (lub raczej skąpym) wykonawcom, którzy nie tylko zapewniają „szkolenia na papierze, ale niejednokrotnie nie podpisują nawet umów z podwykonawcami, co na pewno nie wpływa na nich mobilizująco i nie wzbudza poczucia odpowiedzialności. A na bezpieczeństwo nie można patrzeć przez pryzmat finansowy - dobry wykonawca wie, że musi przeznaczyć pewne kwoty na zabezpieczenie pracowników, gdyż oszczędzając może wiele stracić.
– To nasza pierwsza inwestycja zgłoszona do konkursu. Utrzymanie bezpieczeństwa jest tutaj o tyle trudne, że jest to najbardziej skomplikowany plac budowy w Krakowie. Zatrudniamy prawie 300 pracowników firm podwykonawczych przy ogromnej kumulacji wszelkich prac budowlanych: wyburzanie, wznoszenie, wzmocnienia i remonty istniejących konstrukcji, prace ziemne i konserwatorskie. Zainwestowaliśmy w innowacyjne systemy zabezpieczeń indywidualnych, rusztowania ochronne, siatki, oświetlenie sygnalizacyjne ogrodzenia. Zależy nam na bezpieczeństwie, ale i uświadomieniu pracownikom odpowiedzialności za wykonywane roboty. Stosujemy się do zaleceń inspektorów PIP i liczymy na miejsce w czołówce konkursu – mówi Sebastian Bieńkowski, project manager inwestycji Angel Wawel.
Budownictwo wciąż pozostaje jedną z najbardziej niebezpiecznych branż. W 2013 roku PIP zbadała w Małopolsce przypadki, w których zginęły 24 osoby. W roku 2012 wypadków śmiertelnych w tym regionie było 18, a w 2011 – 23, czyli krzywa wzrosła. Zmalała natomiast liczba osób ciężko poszkodowanych na skutek wypadku (2013 - 47, 2012 – 54, 2011 - 51 i 2010 - 51). Analiza przypadków zbadanych przez PIP pokazuje również, że procentowy udział branży budowlanej w liczbie wszystkich wypadków w 2013 roku był nadal wysoki - 35% (2012 - 33%, 2011 - 37%).
Podwykonawcy powinni zacząć dostrzegać, że respektowanie regulacji BHP może zaprocentować w przyszłości intratnym angażem, a niejednokrotnie uratować im życie. Wszyscy uczestnicy procesu budowlanego muszą przyznać, że inwestycje w bezpieczeństwo po prostu przynoszą zyski. To zasadniczy argument za tym, że każdy plac budowy powinien spełniać konkursowe standardy.
Trzeba też w tym miejscu wspomnieć o Porozumieniu dla Bezpieczeństwa w Budownictwie, do którego należy 8 największych firm budowlanych w Polsce: Bilfinger Infrastructure, Budimex, Hochtief Polska, Mostostal Warszawa, Mota-Engil, Polimex Mostostal, Skanska i Warbud. Podwykonawcy, którzy nie spełnią standardów BHP narzuconych przez te firmy (jednakowe na wszystkich placach budów prowadzonych przez te firmy) nie znajdą u nich zatrudnienia.
