Zmiany w prawie w zakresie odpowiedzialności za jakość towarów i usług

2014-11-17 15:41
Modelowy montaż okna
Autor: Zrzeszenie Montażystów Stolarki Modelowy montaż okna

Z dniem 25 grudnia 2014 roku weszły w życie nowe przepisy w zakresie prawa sprzedaży. Aktem prawnym wprowadzającym te zmiany jest ustawa z 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta. Nowa ustawa, jak sama jej nazwa wskazuje, regulować będzie głównie stosunki prawne w relacjach, gdzie sprzedawcą jest przedsiębiorca, a kupującym konsument, ale ponadto wprowadza ona szereg zmian do Kodeksu cywilnego, również w zakresie sprzedaży niekonsumenckiej - sprzedaży pomiędzy przedsiębiorcami (sprzedaż profesjonalna/ B2B).

Nowa ustawa o prawach konsumenta jest skutkiem transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/83/UE z 25 października 2011 w sprawie praw konsumentów, której głównym celem jest ujednolicenie i doprecyzowanie przepisów dot. umów konsumenckich zawieranych w okolicznościach typowych (w lokalu sprzedawcy) i nietypowych (poza lokalem sprzedawcy i na odległość, np. przez Internet) oraz uporządkowanie i zintegrowanie przepisów dotyczących odpowiedzialności za jakość rzeczy sprzedanej.

Z dniem 25 grudnia 2014 roku utraci moc:

ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego;
ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

W tym samym momencie w Kodeksie cywilnym znajdzie się kompleksowa, jednolita regulacja w zakresie przepisów dotyczących rękojmi oraz gwarancji, która będzie miała zastosowanie do wszystkich sprzedawców oraz kupujących.

Definicja wady fizycznej

Nowa ustawa wprowadza do Kodeksu cywilnego definicję wady fizycznej. Zgodnie z tą definicją wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

  • nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia (np. rura do ciepłej wody powinna być ocynkowana, a nie zwykła stalowa);
  • nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór (np. kolor lakieru przedstawiony na wzorniku jest inny niż w rzeczywistości);
  • nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia (np. kupujący  poinformował, że wybrane płytki zamierza ułożyć na tarasie na zewnątrz budynku, a sprzedający nie zwrócił uwagi kupującemu, że wybrany przez niego towar nie nadaje się do tego celu, gdyż jest wyłącznie do użytku wewnętrznego);
  • została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (np. po rozpakowaniu okazuje się, że brakuje elementów montażowych, które powinny znajdować się w zestawie);
  • w pewnych warunkach: odstępstwa towaru od tych cech, które publiczne głosił producent (np. towar nie ma cech o których istnieniu producent zapewnił w folderach lub reklamach);
  • rzecz sprzedana może mieć także wadę fizyczną w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.

Odstąpienie od umowy

W obecnie obowiązującym stanie prawnym, gdy kupującym jest konsument, sprzedawca może wiele razy naprawiać wadliwą rzecz, a uprawnienie kupującego do odstąpienia od umowy jest bardzo ograniczone. Z kolei, gdy kupującym jest przedsiębiorca, w przypadku dalszego istnienia wady po jednokrotnej naprawie przez sprzedawcę, kupujący może skorzystać z uprawnienia odstąpienia od umowy. Obecnie  obowiązujące przepisy stawiają kupującego będącego konsumentem na gorszej pozycji, niż gdy kupującym jest przedsiębiorca. Nowe przepisy wprowadzają jednolitą regulację bez względu na to czy kupujący jest konsumentem czy przedsiębiorcą. Kupujący będzie mógł od razu złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca – niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego – rzecz wymieni lub naprawi. Takie kontruprawnienie sprzedawca może wykorzystać tylko raz: a więc po jednokrotnej wymianie lub naprawie odstąpienie od umowy nie podlega ograniczeniom. Ustawodawca zachował dotychczas obowiązująca regułę, iż w przypadku gdy rzecz ma wadę nieistotną, wówczas kupujący nie może odstąpić od umowy.

Ponadto, jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zaproponowanego przez sprzedawcę usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę.

Okres trwania rękojmi

Bardzo istotna zmiana została wprowadzona z zakresie dotyczącym okresu trwania rękojmi. Zmiana ta jest korzystna dla kupujących, gdyż terminy dochodzenia roszczeń zostały wydłużone. W przypadku rzeczy ruchomych w obecnie obowiązującym stanie prawnym obowiązuje:
a) w obrocie konsumenckim (gdy sprzedawcą jest przedsiębiorca, a kupującym konsument) termin 2-letni na dochodzenie roszczeń z tytułu niezgodności towaru z umową;
b) w pozostałych przypadkach roczny termin do dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi ;
Po dokonanej zmianie przepisów, 2-letni okres rękojmi będzie miał zastosowanie do wszelkich umów sprzedaży rzeczy ruchomych, niezależnie od tego, czy sprzedającym będzie przedsiębiorca czy konsument i niezależnie od tego, czy kupującym będzie przedsiębiorca czy konsument.

Jeżeli masz pytania lub wątpliwości >> skontaktuj się z ekspertami >>

Ustawodawca wydłużył również termin trwania rękojmi w przypadku nieruchomości (np. wady budynku, wady lokali użytkowych). Obecnie obowiązujący 3-letni termin zostaje wydłużony do 5 lat. Powyższa zmiana zatem istotnie wzmacnia pozycję kupującego.
Do Kodeksu cywilnego został przeniesiony przepis znajdujący się obecnie w ustawie o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, przewidujący możliwość ograniczenia terminu rękojmi przy sprzedaży rzeczy używanych w obrocie konsumenckim. Jeżeli więc kupującym jest konsument, strony umowy mogą przy sprzedaży używanej rzeczy ruchomej ograniczyć okres trwania rękojmi, jednak okres ten nie może być krótszy niż rok, liczony od chwili wydania rzeczy. Ograniczenie to dotyczy tylko sprzedaży, gdy kupującym jest konsument – w pozostałych relacjach strony mogą zawsze dokonać ograniczenia dalej idącego (np. rękojmia udzielona zostaje na okres 3 miesięcy), a nawet dokonać całkowicie wyłączenia uprawnień z tytułu rękojmi.

Rzeczy wmontowane

Do Kodeksu cywilnego został wprowadzony nowy przepis który reguluje uprawnienia kupującego w przypadku sprzedaży wadliwej rzeczy, która następnie została wmontowana lub zamontowana. Co może zrobić kupujący, gdy np. zamówił do całego domu nowe okna, a po ich montażu okazało się, że część z nich jest wadliwa? Nowe przepisy jasno wskazują, że w takim przypadku kupujący może żądać demontażu wadliwego towaru, jego naprawy bądź wymiany, a następnie ponownego zamontowania. Wszelkie koszty z tym związane co do zasady obciążają sprzedawcę. Sprzedawcy przysługuje jednak uprawnienie do odmowy demontażu i ponownego zamontowania, jeżeli koszt tych czynności przewyższa cenę rzeczy sprzedanej (kupujący może wówczas dochodzić np. obniżenia ceny lub stosownego odszkodowania). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy kupującym będzie konsument, wówczas sprzedawca nie może odmówić demontażu i ponownego montażu. Jednak w przypadku, gdyby koszt tych czynności przekroczył wartość wadliwego towaru wówczas kupujący obowiązany będzie pokryć część związanych z tym kosztów przewyższających cenę rzeczy sprzedanej.

Domniemanie, czyli uprawnienia z tytułu rękojmi

Aby kupujący mógł skorzystać z uprawnień z tytułu rękojmi, spełnione muszą zostać łącznie dwie przesłanki:

  • wadliwość rzeczy musi ujawnić się w okresie trwania rękojmi oraz
  • wadliwość bądź przyczyna wadliwości rzeczy musi istnieć w chwili wydania rzeczy kupującemu.


W sprzedaży konsumenckiej (przedsiębiorca-konsument) obecnie obowiązująca ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego zawiera pewne ułatwienia dla kupującego w zakresie dochodzenia przysługujących mu uprawnień. Jeżeli bowiem niezgodność towaru z umową ujawni się w okresie 6 miesięcy od wydania rzeczy, wówczas domniemywa się, że niezgodność istniała już w chwili wydania rzeczy kupującemu. Ciężar wykazania okoliczności przeciwnych spoczywa na sprzedawcy.
Przykład: konsument kupił drzwi wejściowe do domu. Zostały one rozpakowane dopiero po miesiącu przed rozpoczęciem montażu i wówczas okazało się, że są uszkodzone. W takim przypadku na sprzedawcy będzie ciążył obowiązek wykazania, że towar w chwili wydania kupującemu nie był wadliwy.
Przepis dotyczący domniemania przy sprzedaży konsumenckiej zostanie przeniesiony do Kodeksu cywilnego oraz co bardzo istotne, zostanie wydłużony okres trwania domniemania do 1 roku. Powyższa zmiana wprowadza zatem duże ułatwienie dowodowe dla kupujących konsumentów w pierwszym okresie trwania rękojmi.

Gwarancja

Od 25 grudnia 2014 wszelkie regulacje dotyczące gwarancji będą znajdowały się tylko i wyłącznie w Kodeksie cywilnym i będą miały zastosowanie do wszystkich sprzedawców i kupujących, niezależnie od tego, czy sprzedaż będzie miała charakter konsumencki czy też profesjonalny.

Do najistotniejszych zmian zaliczyć należy:

  • wydłużenie okresu gwarancji – gwarant może określić termin trwania gwarancji dowolnie. Jeżeli jednak tego nie uczynił w oświadczeniu gwarancyjnym uznaje się, że gwarancja zostaje udzielona na okres 2 lat. Obecnie okres gwarancji w takim przypadku wynosi 1 rok.
  • forma udzielenia gwarancji – udzielenie gwarancji następuje poprzez złożenie oświadczenia gwarancyjnego. Gwarancja może zostać również udzielona w reklamie produktu. Obecnie do udzielenia gwarancji konieczne jest wydanie dokumentu gwarancyjnego na piśmie.
  • wprowadzenie przepisów przewidujących zawieszenie biegu terminów do wykonywania uprawnień z tytułu rękojmi – jeżeli kupujący korzysta z uprawnień przewidzianych w gwarancji, wówczas zawieszeniu ulega bieg terminów do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi. Terminy te biegną dalej dopiero z chwilą odmowy przez sprzedawcę wykonania uprawnień z tytułu gwarancji. Kupujący może więc w pierwszej kolejności korzystać z uprawnień gwarancyjnych bez obawy na utratę uprawnień z tytułu rękojmi.
  • wprowadzenie 14-dniowego terminu na wykonanie obowiązków gwarancyjnych – gwarant w oświadczeniu gwarancyjnym może dowolnie określić termin, w ciągu którego ma np. naprawić wadliwą rzecz bądź ją wymienić. Jeśli jednak gwarant w oświadczeniu gwarancyjnym nie określi takiego terminu, wówczas obowiązany jest to uczynić niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu 14 dni od dostarczenia mu rzeczy przez kupującego.

Podsumowanie

Niniejszy artykuł to jedynie przegląd najistotniejszych zmian dotyczących odpowiedzialności za jakość towarów i usług, które wejdą w życie 25 grudnia 2014. Nowa regulacja będzie miała zastosowanie tylko do umów zawartych od dnia 25.12.2014. Do umów sprzedaży zawartych przed tą datą zastosowanie mają przepisy dotychczasowe. W dwóch pierwszych latach będziemy mieli do czynienia z dwoma reżimami prawnymi dotyczącymi sprzedaży konsumenckiej. Sprzedawcy będą jeszcze odpowiadać z tytułu niezgodności towaru z umową prawie do końca 2016 roku. Istotne będzie zatem ustalenie w każdym przypadku podstawy prawnej na podstawie której kupujący będą realizować swoje uprawnienia.

Pozytywnie ocenić należy zmianę polegającą na uregulowaniu odpowiedzialności za jakość towarów i usług (rękojmi i gwarancji) w jednym akcie prawnym – Kodeksie cywilnym. W obecnym stanie prawnym konsumenci często mylą korzystanie z niezgodności z umową z rękojmią i gwarancją, i sami nie zawsze wiedzą, z których uprawnień korzystają. Powyższa zmiana na pewno ułatwi stosowanie przepisów dotyczących rękojmi i gwarancji nie tylko konsumentom, ale także przedsiębiorcom.

STAN AKTUALNY
STAN OD 25.12.2014
Rękojmia i gwarancja uregulowana w:
a) Kodeksie cywilnym
b) ustawie o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie Kodeksu cywilnego

Rękojmia i gwarancja kompleksowo uregulowana tylko w Kodeksie cywilnym
Okres trwania rękojmi:
a) ruchomości: 2 lata przy sprzedaży konsumenckiej;
b) ruchomości: 1 rok – pozostałe przypadki;
c) nieruchomości – 3 lata.

Okres trwania rękojmi:
a) ruchomości: 2 lata przy sprzedaży konsumenckiej;
b) ruchomości:  2 lata – pozostałe przypadki;
c) nieruchomości – 5 lat.

Okres trwania domniemania wadliwości rzeczy przy sprzedaży konsumenckiej – 6 miesięcy
Okres trwania domniemania wadliwości rzeczy przy sprzedaży konsumenckiej – 1 rok
Różne regulacje prawne dla sprzedaży konsumenckiej oraz niekonsumenckiej w zakresie możliwości skorzystania z uprawnienia do odstąpienia od umowy bądź żądania obniżenia ceny
Jednolite regulacje prawne dla wszystkich podmiotów w zakresie możliwości skorzystania z uprawnienia do odstąpienia od umowy bądź żądania obniżenia ceny
Brak
Nowa regulacja w zakresie rzeczy wmontowanych
Okres trwania gwarancji - jeżeli oświadczenie gwarancyjne nie stanowi inaczej – 1 rok
Okres trwania gwarancji - jeżeli oświadczenie gwarancyjne nie stanowi inaczej – 2 lata
Wykonywanie uprawnień z gwarancji nie zawiesza biegu terminu do wykonywania uprawnień z rękojmi
Wykonywanie uprawnień z gwarancji zawiesza bieg terminu do wykonywania uprawnień z rękojmi
Jeżeli oświadczenie gwarancyjne nie stanowi inaczej gwarant musi wykonać swoje obowiązki w  terminie „odpowiednim”
Gwarant musi wykonać swoje obowiązki w  terminie określonym w dokumencie gwarancyjnym, a jeśli go nie określono, ma 14 dni od dnia dostarczenia rzeczy przez kupującego

 

Jeżeli masz pytania lub wątpliwości >> skontaktuj się z ekspertami >>

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają

Materiał Partnerski

Materiał sponsorowany

Czytaj więcej